Hoe huidkanker herkennen

Er zijn vier soorten huidletsels waar je best wat extra aandacht aan besteed

Maligne melanoom

• Voorkomen: Minst voorkomende vorm van huidkanker.
• Gevaar: maar gevaarlijkst, want er kunnen uitzaaiingen ontstaan.
• Leeftijd: Dit melanoom komt vaker voor bij jongere leeftijdsgroepen.
• Herkennen: Kunnen eerst rood/roze bobbel zijn zonder pigment. Ziet eruit als gepigmenteerde vlekken die donkerder kunnen worden, onregelmatige randen kunnen krijgen, hebben vaak verschillende kleuren.
• Tijdspanne: De ontwikkeling kan maanden tot weken duren.
• Behandeling: onmiddellijk laten behandelen

Basaalcelcarcinoma

• Voorkomen: Meest voorkomende vorm van huidkanker.
• Gevaar: Minst gevaarlijke vorm
• Herkennen: Steken meestal wat uit, zijn meestal huidkleurig, hebben een parelachtige/glanzende rand, of lijk op een wonde niet geneest. Kan ook een langzaam groeiende knobbel zijn.
• Behandeling: Zonder behandeling zal het verzweren en doorgroeien in de diepere weefsels onder de huid.

Spinocellulair carcinoma

• Voorkomen: tweede meest voorkomende vorm van huidkanker.
• Herkennen: Komt voornamelijk voor op delen van huid die aan de zon blootgesteld worden zoals het gelaat en de hoofdhuid. Is een korstachtig gezwel dat snel kan groeien en ulcereren vooral op lippen, oren en vingers bij verminderde weerstand.
• Behandeling: Chirurgische behandeling is vereist.

Actinise keratose

• Gevaar: Kunnen kanker veroorzaken. Evolueren in 10 tot 15% van de gevallen tot een spinocellulair carcinoma.
• Leeftijd: Dit komt voornamelijk voor bij mensen van middelbare leeftijd en ouderen.
• Herkennen: Komt voornamelijk voor op delen van de huid die aan de zon blootgesteld worden zoals de huid, nek, gezicht, oren, rug van handen en hoofdhuid.
• Behandeling: Contacteer hiervoor een dermatoloog.

Aandachtspunten

Heb je letsels dan zijn er een aantal aandachtspunten die kunnen signaleren dat er iets mis is:

• bij veranderingen in vorm, kleur en grootte;
• een vlek die er anders uitziet dan de andere vlekken;
• een onregelmatige rand;
• wanneer een vlek ruw of schilferig aanvoelt;
• als een vlek uit verschillende kleuren bestaat;
• bij jeuk;
• indien er bloed of vocht uit komt;
• als er een parelmoerachtige glans aanwezig is;
• wanneer het eruit ziet als een wonde die niet geneest. A C E D B Heb je 2 of meer van deze aandachtspunten waargenomen? Ga dan naar de dermatoloog.

De ABCDE-regel

Er is een gemakkelijk te onthouden regel ontwikkeld om te weten waarop je moet letten bij vlekken: de ABCDE-regel.

A = Asymmetrie: onregelmatige grootte en/of dikte

B = Boorden: de rand(en) van de vlek zijn of worden onregelmatig

C = Color: eerst donker nadien verschillende kleuren door elkaar

D = Diameter: groter dan 5-6 millimeter

E = Evolutie: er is een verandering van kleur, grootte, uitzicht, dikte

Hoe en waar controleren

Veilig omspringen met de zon is een zeer belangrijk als het over preventie van huidkanker gaat. Toch kan je ook letsels krijgen. Op dat moment kan je best een controle uitvoeren. Het neemt niet veel tijd in beslag en een maandelijkse controle is zeker niet overdreven. Sommige letsels kan je beter voelen dan zien. Vertrouw dus niet enkel op wat je ziet, maar ook op wat je voelt.

• Gezicht: kijk naar je neus, lippen op en achter je oren. Je kan hiervoor een extra spiegel gebruiken om alles goed te kunnen zien.
• Hoofdhuid: controleer je hoofdhuid door je haar laag voor laag te scheiden. Een haardroger en/of kam kan hierbij helpen. Als je weinig haar hebt, moet je dit zeker zeer goed controleren.
• Armen: bekijk de voor- en achterkant van je armen. Vergeet je oksels en ellebogen niet net zoals je vingers en nagels.
• Bovenlichaam, nek, borst: Controleer je hele bovenlichaam, nek en borst. Vrouwen moeten ook onder en tussen de borsten kijken.
• Rug: Ga met je rug voor de spiegel staan en gebruik een kleinere spiegel om je rug te controleren. Je kan ook om hulp vragen indien dat mogelijk is. Begin bij nek en schouder en vergeet ook de onderrug niet.
• Billen, benen, hielen: Kijk je billen, achterkant van je benen en hielen na. Vergeet ook niet je voetzolen en tenen grondig te bestuderen.
• Geslachtsdelen, benen, voeten: Bekijk nu je geslachtsdelen, voorzijde van je benen en de bovenzijde van je voeten. Noteer je bevindingen of maak er een foto van. Indien nodig kan je een dermatoloog contacteren.

Risicopatiënten

Eerst een vooral is het belangrijk te vermelden dat iedereen op welke leeftijd dan ook huidkanker kan ontwikkelen.
Personen die meer risico lopen:

• Mensen met een blanke huid
• Verbranding met blaren tijdens de kindertijd
• Veel tijd in de zon doorgebracht (op werk en/of vakantie)
• Gebruikers van een zonnebank
• Meer dan 50 pigmentvlekken hebben
• Huidkanker in de familie
• Ouder dan 50
• Ondergingen een orgaantransplantatie
• Medicijnen nemen die hydrochlorothiazide bevatten (ook gekend als plaspillen).

Wat ondernemen?

Bij vroegtijdige diagnose is de kans op volledige genezing het grootst. Bij het ontdekken van een verdachte vlek ga je meteen naar je huisarts of dermatoloog. Gevolgen van het niet laten controleren kunnen zijn: misvormingen, complicaties en zelfs overlijden.

Beter voorkomen dan genezen

Door een aantal eenvoudige regels te volgen, heb je minder kans om huidkanker te ontwikkelen:

🌞 Vermijd de zon als dat mogelijk is en geef voorkeur aan schaduw.

🌞 Kom je toch in de zon? Draag dan beschermende kledij, een zonnebril en een hoofddeksel.

🌞 Geef voorkeur aan donkere, dichtgeweven kledij ook in zwembaden.

🌞 Gebruik zonnecrème! Deze moet beschermen tegen UVB en UVA licht. Het duurt een half uur voor deze optimaal beschermt en moet na 2 of 3 uur opnieuw aangebracht worden.

🌞 Kinderen lopen extra risico op blijvende huidschade. Zorg dat ze altijd voldoende beschermd zijn bij buitenactiviteiten