Vlottere toegang tot ambulante geestelijke gezondheidszorg?

Zit je in een dergelijke situatie? Bespreek je geestelijke gezondheidsproblemen dan eerst en vooral met iemand uit je omgeving. Dat kan soms moeilijk zijn, maar het is wel een essentiële stap. Je huisarts, familie en vrienden of vertrouwenspersonen op school, op het werk of in het verenigingsleven kunnen je meer steun bieden dan je denkt.

Als je persoonlijke netwerk niet volstaat, kun je je echter richten tot professionele hulp in de mentale gezondheidszorg. Dat kan om verschillende reden complex lijken: te hoge financiële drempel, moeilijke geografische bereikbaarheid of te beperkte toegang tot gespecialiseerde zorg aangepast aan jouw vraag.

De overheid en de netwerken voor geestelijke gezondheidszorg hebben daarom hun krachten gebundeld en werkten overeenkomsten uit om het zorgaanbod zo toegankelijk mogelijk te maken voor wie het nodig heeft.

Dankzij dit aanbod kan iedereen die te maken krijgt met lichte tot matige psychologische problemen een reeks individuele of groepssessies volgen tegen een betaalbare prijs.

Welke soorten zorg (vanaf 1 april 2024)?

De maatregel betreft de buurtinterventiefunctie, de eerstelijnspsychologische ondersteuningsfunctie en de eerstelijnspsychologische behandelfunctie voor lichte tot matige problematiek.

• De buurtinterventiefunctie (functie 1): Dit is een vorm van plaatsgebonden werken met interventies gericht op groepen in de gemeenschap waar al dan niet sprake is van een zorgvraag/expliciet probleem. Interventies zijn gericht op zelfzorg, weerbaarheid en psycho-educatie. Deze gemeenschapsinterventies worden georganiseerd in groepen, op basis van geïdentificeerde lokale behoeften.

• De eerstelijns psychologische ondersteuningsfunctie (functie 2). Deze functie richt zich op vraagverheldering, bevordering van de psychische gezondheid door weerbaarheidsondersteuning, psycho-educatieve interventies ter preventie en/of (vroeg)signalering van (vermoedens van) psychische problemen nog in een vroeg stadium. Dankzij een reeks kortdurende, generalistische interventies van lichte tot matige intensiteit worden klachten en verergering daarvan voorkomen en wordt de weerbaarheid van het individu en/of zijn omgeving versterkt. Als tijdens en na de interventie blijkt dat deelnemers verdere en/of intensievere psychologische behandeling nodig hebben, wordt de begunstigde doorverwezen naar de best passende functie en modaliteit in het kader van deze overeenkomst of naar andere vormen van zorg die aansluiten bij de behoeften.

• De psychologische behandelfunctie voor lichte tot matige problemen (functie 3). Deze behandeling richt zich op het beoordelen van de vraag, als daar nog niet aan is voldaan, met het oog op het bieden van kortdurende behandeling aan begunstigden, en stelt klinische doelen die verder gaan dan het versterken van de veerkracht zoals beschreven in de vorige 2 punten.

Een sessie bij een klinisch psycholoog of orthopedagoog die aangesloten is bij een netwerk kan eveneens worden terugbetaald omdat het RIZIV ze voor zijn rekening neemt. Voor het aantal sessies geldt in elke categorie een bovengrens.

Voor wie?

Iedereen kan op een bepaald moment in zijn leven te maken krijgen met psychologische kwetsbaarheid, ongeacht zijn leeftijd.

Om beter in te spelen op de specifieke noden van ieder individu worden de netwerken voor geestelijke gezondheidszorg georganiseerd op basis van de types zorg en twee leeftijdscategorieën: Zo kun je een beroep doen op:

• Het netwerk 'kinderen en adolescenten' tot en met 23 jaar;

• Het netwerk 'volwassenen' vanaf 15 jaar.

Bovendien overlappen deze twee leeftijdscategorieën om ervoor te zorgen dat het aanbod nog beter aangepast is aan de jongeren van 15 tot 23 jaar: zij kunnen het netwerk kiezen dat het best overeenstemt met hun behoeften in de overgangsperiode waarin de geestelijke gezondheidsproblemen kunnen ontstaan. De voorwaarden kunnen echter niet worden gecumuleerd.

Waar vind je de geconventioneerde zorgverleners?

Je kunt de lijst met bij het RIZIV geconventioneerde psychologen en orthopedagogen raadplegen op de website van het netwerk geestelijke gezondheidszorg bij jou in de buurt:

• Neem contact op met een netwerk voor kinderen en adolescenten (tot de leeftijd van 23 jaar).

• Neem contact op met een netwerk voor volwassenen (vanaf 15 jaar).

Je ziekenfonds kan je hier ook bij helpen.

Het aanbod van deze overeenkomst is een aanvulling op andere bestaande initiatieven met zorgverleners en diensten die psychologische raadplegingen aanbieden zoals centra voor gezinsplanning, diensten voor geestelijke gezondheidszorg enz.

Daarnaast is er het reguliere aanbod van psychologen die werken met hun eigen tarieven. De meeste ziekenfondsen geven een gedeeltelijke tegemoetkoming via hun aanvullende verzekering. De terugbetaling verschilt naargelang het ziekenfonds.